Neem de tijd

door Josh Salet

Ons leven speelt zich af in tijd, het is er altijd en overal - zoals water voor een vis. Tijd is misschien wel een van de meest basale menselijke ervaringen. De vraag ‘Wat is tijd en waar komt het vandaan?' houdt dan ook heel wat onderzoekers bezig.

Inmiddels heeft de tijd geleerd dat dit een enorm complex vraagstuk is. Nuances zijn dus op hun plaats. Toch, zo leerde ik tijdens mijn onderzoek naar tijd in het brein, is er één boodschap sterk verweven in allerlei takken van dit onderzoek:

De tijd in het brein - jouw innerlijke tijd - is heel wat anders dan de meetbare kloktijd.

Dit Kakkerlakje heeft je laten proeven aan deze innerlijke tijd. We zijn zo gewend geraakt aan kloktijd dat het soms lijkt alsof we onze innerlijke tijd zijn vergeten. Terwijl dit volgens sommige filosofen de basis is voor vrijheid, reflectie en creativiteit. Vergeet dus niet om ook de tijd te nemen voor jezelf!

Waar komt dit verschil tussen kloktijd en innerlijke tijd vandaan? Een verschil is dat het brein meerdere tijden kent.  Ons leven speelt zich af op veel tijdschalen. Denk bijvoorbeeld aan een herinnering van jaren geleden, de 24 uur van dag en nacht, de minuten die de pasta kookt, of de milliseconden van een danspas. Onderzoek heeft aangetoond dat de tijd op deze schalen op verschillende manieren ontstaat. Dit verschilt met kloktijd waaruit dezelfde minuten, uren, dagen en jaren voortkomen.

Een ander verschil met kloktijd is dat je innerlijke tijd flink op hol kan slaan. Het kruipt bij verveling en vliegt met plezier; het spoelt terug en vooruit naar een herinnering of verwachting; en je dag-nacht tijd is gevoelig voor licht. Anders dus dan de kloktijd die onveranderlijk tikt.

Kortom, om de innerlijke tijd te begrijpen moeten we van de klok af! In de woorden van de filosoof Heidegger: 'Met tijd gedefinieerd als kloktijd is er geen hoop om zijn originele betekenis te begrijpen'.

Over onderzoek naar tijd en brein valt nog veel meer te zeggen! Ik onderzocht bijvoorbeeld in mijn proefschrift It’s About Time hoe het brein leert gedrag te timen zonder een klok. Geïnteresseerd geraakt in tijd en het brein? Een sterke aanrader is het leesboek Your Brain is a Time Machine van Dean Buonomano.

Referenties

• It’s About Time: Computational and Experimental Investigations of Adaptation to Nature’s Temporal Structure  - Josh Manu Salet
• Your Brain is a Time Machine: The Neuroscience and Physics of Time - Dean Buonomano
• Quote 'Once time has been defined as clock time than there is no hope of ever arriving at its original meaning again.'  uit the Physicist & the Philosopher - Martin Heidegger